Liquiditeit onder druk

Liquiditeitskrapte is een probleem waar veel ondernemers mee worstelen. En dan heb ik het niet alleen over periodes waarin er meer geld uit dan in stroomt. Ook de veel gehoorde kreet: ‘ik bouw helemaal niets op’ is schering en inslag in het MKB. Met andere woorden: er worden geen reserves opgebouwd om toekomstige investeringen te kunnen doen.

Dit laatste kan ik het best illustreren met een cijfermatig voorbeeld: het kasstroomoverzicht. Daarna wil ik je tips aanreiken om uit de vicieuze cirkel van geldkrapte te kunnen komen.

---

 

Het kasstroomoverzicht

Het woord zegt het al. Het kasstroomoverzicht geeft aan wat er in een bepaalde periode aan geld in- en uitstroomt in je bedrijf. In het voorbeeld heb ik een willekeurig MKB bedrijf genomen. Qua rechtsvorm heb ik onderscheid gemaakt tussen de BV en winst(aandeel) uit een eenmanszaak, v.o.f. of een maatschap.

Fiscaal gezien zijn er de nodige verschillen, maar je ziet dat onder aan de streep de getallen weer gelijk zijn. Dus de verschillen in belastingheffing heb ik geëlimineerd, vooral omdat die hier niet erg groot zijn.

Kasstroomoverzicht	BV	Eenmanszaak/Maatschap/VOF
Winst	70.000	70.000
Af: salaris eigena(a)r(en)	65.000
Netto-winst	5.000	70.000
Af: prive-opnamen incl. privé-belastingen		66.000
Af: vennootschapsbelasting	1.000
	4.000	4.000
Bij: afschrijvingen	45.000	45.000
	49.000	49.000
Af: aflossing financiering	35.000	35.000
Af: investeringen	5.000	5.000
Kasstroom	9.000	9.000

 

In dit voorbeeldbedrijf is een vijftal jaren geleden fors geïnvesteerd in machines, voertuigen en inventaris. Dit voor een groot deel middels een lening bij de bank gefinancierd, waardoor er € 35.000,- per jaar moet worden afgelost.

Probeer het volgende te begrijpen. Afschrijvingen zijn een aftrekpost van de winst, maar dit is geen uitgave in geld. Het gaat hier om de waardevermindering van de investeringen. Om die reden tel ik het totaalbedrag aan afschrijvingen (die eerst van de winst waren afgetrokken) weer bij de kasstroom op.

 

Vervangingsinvesteringen

In eerste instantie zal je zeggen: de kasstroom is € 9.000 positief, dus prima. Maar is dit wel zo? Er vanuit gaande dat de meeste bedrijfsmiddelen tussen 5 en 10 jaren vervangen moeten worden, betekent dit dat hier de komende jaren weer fors geïnvesteerd moet worden. In dit geval hebben we het over plm € 250.000. En met laten we zeggen € 40.000 in kas wordt dit erg lastig. Dan zal er weer gefinancierd moeten worden. En nu maar hopen dat de bank hier in mee wil!

Stel dat de bank wil financieren, dan blijft de druk op de liquiditeit door de forse aflossingen hoog. Een dalende winst kan je je dan al helemaal niet veroorloven. Let daarom bij de beoordeling van je kasstroom op het volgende: je kasstroom vóór aftrek van investeringen dient ongeveer het bedrag aan afschrijving groot te zijn. In dit geval dus € 45.000,-. Op deze manier los je je financiering bij de bank af en reserveer je tevens voldoende om vervangingsinvesteringen te kunnen doen. Want niemand wil een hijgende bank in z’n nek.

 

TIP: zorg in de jaren dat het goed gaat dat je reserves kweekt en/of extra aflost. Royaal geld op de bank doet gemakkelijk uitgeven aan dingen (ook privé) die je niet nodig hebt.

 

De vicieuze cirkel doorbreken

Gemakkelijker gezegd dan gedaan zal je zeggen. Dat klopt. Je kunt soms het gevoel krijgen dat je helemaal vast zit met de nodige stress en frustratie als gevolg. Ik wil je hier daarom een paar oplossingen en tips aanreiken die ik onderverdeel in tijdelijke en duurzame oplossingen.

 

Tijdelijke oplossingen

Deze oplossingen geven je acuut of een tijdelijke periode meer financiële ruimte. Ik noem hier een drietal:

 

• Privé-opnamen/salaris (BV) lager

Wees kritisch op je privé uitgaven. Meestal kan je best met iets minder leven. Vooral als het goed gaat geef je gemakkelijker uit. Houd je zakelijke en je privé uitgaven zoveel mogelijk gescheiden. Als je privé-uitgaven ook via je zakelijke rekening lopen (denk aan overboekingen en PIN transacties) dan heb je weinig zicht meer op hoeveel je uitgeeft. Een vast bedrag per maand overboeken van je zakelijke naar je privérekening geeft overzicht.

 

• Actief debiteurenbeheer

Kijk eens goed naar de debiteuren stand. Hoeveel staat er open boven de betaaltermijn die je hanteert? Teveel? Ga dan actief met je debiteuren aan de slag. Stuur ze een herinnering (vriendelijke variant) of maan ze aan (strengere variant), zo nodig mondeling want dan is het effect groter. Slechte betalers creëer je zelf. Zorg daarnaast voor tijdige facturering. Wacht niet te lang, want hoe langer jij wacht des te later jij je geld ontvangt.

 

• Financieren

Bij acute liquiditeitsproblemen kun je overwegen om je financiering uit te breiden. Dit kan in de vorm van een lening of via een uitbreiding in rekening courant. Heb je voldoende overwaarde in vastgoed dan levert dit op lange termijn weinig problemen op. Je bent alleen extra rente kwijt en eventueel aflossing. En dat moet wel opgehoest kunnen worden in de komende jaren.

 

Duurzame oplossingen

Structureel je winst omhoog. Dat kan ik zelf ook nog wel bedenken hoor ik je nu zeggen. Hoe doe ik dat dan? De methode die ik je daarbij kan aanbevelen is Design Thinking.

 

Design Thinking

Design Thinking is een nieuwe, systematische manier om je onderneming te vernieuwen of te verbeteren. Je onderneming kan hierdoor flexibeler en veerkrachtiger omgaan met een situatie van onzekerheid en verandering. En dit heb je nodig om uit je impasse te kunnen komen.

Uiteraard zul je, gezien de financiële malaise, alles uit de kast hebben gehaald om meer winst te behalen. Blijkbaar heeft dit weinig opgeleverd, omdat je nog steeds onder druk blijft staan. Het probleem is dat veel ondernemers het blijven zoeken in oplossingen die ze al kennen.

En door steeds dezelfde paden te blijven betreden komen er geen wezenlijke oplossingen. ‘Out of the box’ of creatief denken heb je nodig. Creativiteit in combinatie met structuur vormt de basis voor Design Thinking. Met creativiteit kunnen ideeën en oplossingen voor allerlei vraagstukken worden gegenereerd. Ideeën die je bedrijf een nieuwe impuls kunnen geven.

 

Business Model Canvas

Het Business Model Canvas is een prominent model in ons Design Thinking Proces. Je kunt hier op één vel papier alle onderdelen van je bedrijf in kaart brengen. Je kunt het ook gebruiken om per onderdeel te brainstormen voor nieuwe ideeën en oplossingen.

Een paar voorbeelden om dit te verduidelijken.

• Waardepropositie (hier gaat het om de waarde, je product of dienst die je levert aan je klanten. Vragen die je daarbij helpen): 
  • Wat zijn de pijnpunten en behoeften van mijn klanten? Waar biedt ik oplossingen voor en waar niet?
  • Hoe kan ik mijn dienstverlening naar een hoger level brengen?
  • Hoe is de klanttevredenheid? Informeer daar naar en doe er wat mee.
  • Kan ik bepaalde diensten combineren met mijn producten of andersom?
• Klantsegmenten
  • Welke klantsegmenten die wij nu niet bedienen zouden we kunnen aanboren?
  • Gaan we ons klantsegment verbreden of gaan we ons specialiseren?
• Inkomstenstromen
  • Kunnen we naar een ander verdienmodel toe?
  • Zijn je klanten bereid meer te betalen voor je dienst of product?
  • Kan je betaalsysteem praktischer of sneller?

Dit is een greep uit de mogelijke vragen die je kunt stellen bij een onderdeel van het Business Model. Per vraag kun je brainstormen om zoveel mogelijk ideeën te vormen. Stel in die fase je oordeel uit. De gekste en wildste ideeën zijn ook welkom. Later ga je de ideeën selecteren en toetsen op toepasbaarheid.

 

Andere aspecten van Design Thinking Proces

Naast de onderdelen van het Business Model zijn er in het Design Thinking Proces nog andere aspecten waar je je op kan richten als het gaat om vernieuwing en verbetering. Ik noem er enkele:

• Organisatiestructuur en personele invulling
• Manier van leidinggeven
• Nieuwe visie, doelstellingen en strategie
• Nieuw marketing- en communicatieplan
• Onderscheidend vermogen t.o.v. concurrentie

 

Blijvend en blijven vernieuwen

Het Design Thinking Proces geeft je structuur om de nodige vernieuwing vorm te geven. Vernieuwing in de vorm van ideeën die veel verder gaan dan wat je gewend bent. Dit geeft oplossingen die je uit de vicieuze cirkel halen en je bedrijf nieuw elan geven. Met hogere winsten als gevolg.

Belangrijk nog om te melden dat het Design Thinking Proces een voortdurend proces is. Dus niet op je lauweren gaan rusten nu je de boel weer op de rit hebt. Blijf vernieuwen en verbeteren en je bedrijf blijft ‘future proof’.