De vier eigenschappen van persoonlijk leiderschap

Het woord zegt het eigenlijk al: persoonlijk leiderschap gaat over ‘jezelf’ leiden. Het gaat niet over jezelf en je leven strak onder controle te houden. Persoonlijk leiderschap gaat over jezelf echt leren kennen en weten wat jouw richting is in dit leven en hoe daar te komen.

Ik neem jullie mee in de wereld van persoonlijk leiderschap aan de hand van 4 menselijke eigenschappen: zelfbewustzijn, innerlijke wijsheid, onafhankelijke wil en creatieve verbeelding.

---

 

De 4 menselijke eigenschappen

Viktor Frankl, psychiater en concentratiekamp overlevende, kwam met het inzicht dat er tussen stimulus (gebeurtenis) en respons (reactie) een ruimte bestaat. In die ruimte schuilt ons vermogen om onze reactie te bepalen. En in onze reactie zit onze groei en vrijheid besloten. In deze ruimte bevinden zich volgens managementgoeroe Stephen Covey 4 eigenschappen. Menselijke eigenschappen omdat deze eigenschappen ons onderscheiden van de dierenwereld.

Ieder mens beschikt over deze 4 eigenschappen. Persoonlijk leiderschap gaat over het gebruiken en verder ontwikkelen hiervan. Dit helpt ons om de juiste keuzes te maken in reactie op gebeurtenissen om ons heen. Op deze gebeurtenissen hebben we vaak weinig invloed. Wel zijn we vrij in de keuze hoe we hierop reageren. Het gaat erom de juiste keuzes te maken. Keuzes die ons verder helpen richting onze doelen.

Laten we de 4 eigenschappen eens onder de loep nemen:

 

Zelfbewustzijn

Zelfbewustzijn is het vermogen om van een afstand door onze eigen ‘bril’ te kijken en tevens die ‘bril’ zelf te bekijken. Het helpt je om kritisch je gevoelens, gedachten, beweegredenen en gewoontes te observeren. Ben je je ervan bewust waarom je dingen op een bepaalde manier doet? Waarom je bepaalde handelingen vermijdt? Wat de oorzaken van je emoties zijn?

Veel van ons denken en handelen is geconditioneerd. Oftewel beïnvloed door factoren in onze omgeving zoals gezin en onze sociale context. Door bewust te zijn van het waarom achter ons denken en handelen kunnen we er voor kiezen om ongewenste zaken los te laten. Openstaan voor verandering is daarbij essentieel.

 

Innerlijke wijsheid

Innerlijke wijsheid is de wijsheid van binnen uit. Het is de wijsheid van je hart, ons geweten. Dit is de wijsheid die je richting geeft in je leven.  Het geeft antwoord op vragen als: wat kom je hier op aarde doen? Wat is je unieke hogere doel? Door deze wijsheid aan te spreken weet je wat je missie, je roeping is.

Het formuleren van je kernwaarden komt ook uit je innerlijke wijsheid voort. Als je handelt in strijd met deze kernwaarden zal dit ‘aan je geweten knagen’.  Dit levert innerlijke strijd op. Door de voor jou juiste koers te volgen (missie) en je handelen steeds te toetsen aan je kernwaarden vaar je met de stroom mee. 

 

Onafhankelijke wil

Onafhankelijke wil is het vermogen om te handelen op basis van bewuste keuzes. Het is je wilskracht. De keuze van je doelen en het bereiken daarvan geschiedt op basis van je onafhankelijke wil. Onafhankelijk wil zeggen dat je dit doet los van de invloed van je verleden of je omgeving. Het gaat om wat jij werkelijk wilt, rekening houdend met je missie en je kernwaarden.

Wij zijn zelf verantwoordelijk voor de gevolgen van de keuzes die wij maken. Als de gevolgen je niet aanstaan heb je de vrijheid om je keuzes aan te passen. Focus op een stip op de horizon en wat voor jou belangrijk is geeft je richting en energie. En doorzettingsvermogen als het soms even tegenzit.

 

Creatieve verbeelding

Creatieve verbeelding is het vermogen om je een voorstelling te maken van een toekomstige situatie. Dat kan een situatie zijn die anders of beter is dan je huidige, passend bij het doel dat je voor ogen hebt. Het helpt je tevens om je visie te vormen, om deze in je geest te visualiseren.

Ook het oplossen van problemen met behulp van een ‘ingeving’, een uniek idee, valt onder creatieve verbeelding. Dit kan een combinatie zijn van opgeslagen kennis en iets wat nieuw voor je is. Positief denken is tevens een aspect van je verbeelding.

 

Synergie tussen de 4 eigenschappen

Nu is het van belang dat je alle 4 eigenschappen ontwikkelt. Het gaat namelijk om de synergie tussen de eigenschappen. Wanneer een of meer eigenschappen daarin achterblijven is er geen synergetische werking. Markant voorbeeld: Adolf Hitler kon zich zijn ‘Arische rijk’ prima verbeelden. Het ontbrak hem niet aan wilskracht om zijn doelen te bereiken. Maar zijn onderontwikkeld zelfbewustzijn en gebrek aan geweten heeft enorme verwoestingen teweeg gebracht.

Aan de andere kant: stel dat iemand voldoende innerlijke wijsheid heeft om te weten wat zijn/haar levensmissie is en daar prachtige voorstellingen van kan maken. Zonder de wil om de stappen te nemen die daar voor nodig zijn komt er niets tot stand. En zeker niet als degene zich onvoldoende bewust is van de valkuilen waar hij/zij steeds weer in terecht komt.

 

Een wereld van daadkracht

De huidige wereld wordt overheerst door daadkracht. Daadkracht is het gevolg van wilskracht. En waar wordt die daadkracht vooral voor ingezet? Voor meer macht, meer geld en meer bezit. Zij die veel bezitten worden op een voetstuk geplaatst. ‘Ik heb er keihard voor moeten werken’ is een populaire uitspraak. Dat keiharde werken gericht op ‘meer’ gaat doorgaans ten koste van het gezin, de relatie en uiteindelijk jezelf.

De oorzaak van veel ‘lege’ levens is dat de ontwikkeling van zelfbewustzijn, innerlijke wijsheid en creativiteit niet wordt gestimuleerd. In ons onderwijs wordt nagenoeg geen aandacht besteed aan deze 3 eigenschappen. Stampwerk van feiten en kennis, daar draait het vooral om.

Ik zeg niet dat het ‘verkeerd’ is om gericht te zijn op de aanschaf van een groter huis of stijging van de omzet van je bedrijf. Het probleem in onze maatschappij is dat dit de primaire en soms enige focus is. Steeds meer consumeren is de boodschap die we dagelijks meekrijgen. Dit heeft onder andere burn-out, depressiviteit, onzekerheid en een gebrek aan voldoening tot gevolg.

 

Tijd voor verandering

Om te ontkomen aan deze ‘ratrace’, waarbij we steeds meer onszelf kwijtraken dienen we dus alle 4 eigenschappen te ontwikkelen. Een voorbeeld om dit wat te verduidelijken:

Stel je een geslaagd onderneemster voor die er warmpjes bij zit. Zij ervaart steeds minder voldoening in haar werk. Haar man klaagt voortdurend dat zij nog amper tijd heeft voor het gezin. Door aan de slag te gaan met de 4 eigenschappen ontdekt zij het volgende:

 

Zelfbewustzijn

Omdat zij in armoede is opgegroeid beseft zij dat haar drijfveer het tegenovergestelde is: zo rijk mogelijk worden. Alle keuzes die ze maakt draaien om meer geld en bezit. Ze heeft aanvankelijk haar bedrijf opgebouwd met haar creatieve inslag, maar met die creatieve aspecten is ze allang niet meer bezig.

 

Innerlijke wijsheid

Ze vormt haar zakelijke missie: met creativiteit bedrijven helpen met innovatie. Op privé vlak: zoveel mogelijk ‘quality time’ met haar gezin doorbrengen. Om de drijfveer om veel geld te verdienen in te dammen stelt ze een inkomensnorm vast waarbij het meerdere wordt geschonken aan goede doelen.

 

Onafhankelijke wil

Haar nieuwe missies vereisen verandering. Ze besluit haar plek als directeur aan iemand anders af te staan. Ze wordt innovatie manager van haar bedrijf en verhuurt zich tevens uit aan andere bedrijven. Vrijdags, ’s-avonds en weekends besteedt ze aan haar gezin en privé-activiteiten.

 

Creatieve verbeelding

Dit is al een groot talent van haar, en die gaat ze dus optimaal inzetten om haar bedrijf en andere bedrijven te helpen met vernieuwing en ideeën. Ze bedenkt daarnaast leuke uitjes en activiteiten voor haarzelf en haar gezin.

 

Hoe pak je dit aan?

Dit voorbeeld geeft in een notendop aan hoe de synergie van de 4 eigenschappen elk hun belang hebben in het hervinden van levensgeluk. Maar hoe pak je dit dan aan? Om te beginnen is tijd nemen voor stilte en reflectie erg belangrijk. Je dient contact te maken met wat er binnen in je zit.

Mensen, lawaai en pc’s leiden daar enorm bij af… Voor de één werkt meditatie en de ander een wandeling in de natuur. Neem die tijd voor jezelf en je zult sneller je innerlijke wijsheid of je creatieve verbeelding kunnen aanspreken.

Een externe coach kan je helpen om je een spiegel voor te houden, zodat je blinde vlekken en onbewuste patronen boven water komen. Deze kan je ook helpen om je talenten (waarvan sommige deels onbewust zijn) en je doelen te ontdekken. 

Nog een laatste tip voor je weg naar persoonlijke groei: vergeet niet te lachen! Neem niet alles te ernstig en te serieus. Humor relativeert en ontspant. Ook dat heb je nodig.