Wat doet de (business)coach en is dat iets voor mij?

De coach is er in vele soorten en maten.  Je hebt sportcoaches, personal life coaches, burn-out coaches, zangcoaches, voedingscoaches en ga zo nog maar even door. Je komt ze overal tegen. In het ondernemerswereldje heb je eveneens coaches zoals bedrijfscoaches, business coaches of ondernemerscoaches. Naar mijn weten zitten er trouwens in de laatste drie definities weinig tot geen verschillen, maar dat terzijde.

Maar wat betekent het werkwoord coachen nu eigenlijk en wat is de taak van een coach die het toepast? En waarin onderscheidt coachen zich van werkwoordsvormen als adviseren en trainen? Daar wil ik in dit artikel graag wat aandacht aan geven, waarbij ik tevens een licht schijn op een aangrenzend fenomeen: coachend leiderschap. 

Definitie van coachen

Voor de duidelijkheid: ik heb het hier over coachen als werkwoordvorm. De definitie van de coach als zelfstandig naamwoord kent een iets andere omschrijving. Waarbij ik het zou willen omschrijven als: de coach stimuleert en ondersteunt het ontwikkelproces of de groei van individuen en/of teams.

Mijn definitie van coachen als werkwoordsvorm bestaat uit de volgende aspecten, namelijk:

• een situatie creëren waarin de gecoachte zelf in bewustzijn groeit / tot inzichten komt over de eigen manier van handelen en denken; en:
• helpen en begeleiden met het formuleren van doelen en samen zoeken naar manieren om die doelen te bereiken, die passend zijn in de gegeven situatie.

Zie hier het verschil met vergelijkbare werkwoorden adviseren en trainen.

Adviseren = raadgeven, aanbevelen. Dat wil zeggen: met behulp van expertise en kennis anderen helpen keuzes te maken.

Trainen = opleiden, oefenen. Helpen met het aanleren van bepaalde vaardigheden.

Kort gezegd:

Coachen = Helpen aan visie

Adviseren = Helpen met keuzes maken

Trainen = Helpen met aanleren van vaardigheden

De coach helpt aan een goede visie

De definities die ik hiervoor heb gegeven voor coachen en coach komen in de kern neer op het helpen aan een visie. Oftewel: richting geven en werkelijk zien. Deze visie kunnen we aldus opdelen in:

1. het hebben van inzicht; en:
2. het hebben van overzicht

Inzicht in handelen en denken gaat niet alleen om je eigen handelen en denken, maar ook om inzicht in een situatie buiten jezelf. Het gaat om jezelf begrijpen (zelfbewustzijn) en begrijpen waarom bepaalde dingen om je heen gebeuren.

Overzicht gaat om het grote geheel te kunnen zien en vooruit te kunnen kijken. Hiermee kun je de essentie van dingen vatten en tevens doelen voor de toekomst formuleren.

Wat een business coach doet en waar hij jou mee kan helpen

De definities die hiervoor zijn gegeven zijn in principe op alle coaches toepasbaar. Een coach helpt je simpelweg aan een visie. Maar kan een business coach dan ook een burn-out coach zijn of andersom? En een voetbalcoach een zangcoach? Technisch gezien denk ik wel. Een goede coach is namelijk niet belerend, maar stimuleert jou juist om jouw potentieel te laten ontdekken. Daarvoor heeft hij niet specifieke vakkennis nodig. Maar een coach die dat wel heeft is natuurlijk wel een pré. Hij of zij heeft vaak de knowhow en bagage die hij of zij kan inzetten waarmee net het verschil kan worden gemaakt dan met een coach uit een ander vakgebied. Maar nogmaals: dit is geen must.

Waarin onderscheidt zich dan een business coach? Op de eerste plaats door veel vragen te stellen en te luisteren. Luisteren tussen de regels door vooral. Door aan te voelen waar de schoen wringt kan de business coach jou een spiegel voorhouden. Zodat jij bewust wordt van bepaalde patronen en denkwijzen. Op dezelfde manier kan de coach jou helpen met het ontwikkelen van inzichten in het reilen en zeilen van jouw business. Wat werkt er en wat niet? Waarom worden bepaalde dingen op een bepaalde manier gedaan? Wat zijn jouw talenten en wat zijn de kwaliteiten van de onderneming? Door dit inzicht kunnen jij en de coach samen stappen formuleren om zaken ten gunste van jou en/of jouw onderneming anders aan te pakken.

Een coach zal je ook begeleiden om te leren met een helikopterview naar je onderneming te kijken. Dit geeft overzicht zodat je het grotere plaatje kunt zien. Vragen als: waar draait jouw bedrijf in essentie om en waar wil je naar toe kunnen hiermee beantwoord worden. Zo kun je aan de slag met het formuleren van je doelen. Ten eerste een hoger doel die de WHY vraag (waarom bestaat je onderneming?) beantwoordt. En ten tweede een concreet en ambitieus doel om naar toe te werken.

Kort gezegd kunnen we stellen dat een coach helpt om jezelf en je onderneming te begrijpen om vervolgens de juiste koers uit te stippelen.

Coachend leiderschap kan niet

De kracht van een coach is dat deze extern is, dus buiten de onderneming staat. Er mag geen andere relatie tussen de coach en de gecoachte bestaan dan de coaching zelf. De coach dient objectief te zijn. Een populair fenomeen in managersland is coachend leiderschap. Dit kan dus helemaal niet. Een leidinggevende kan niet tevens coachen want er bestaat een gezagsverhouding.

Omdat er in steeds meer bedrijven een verschuiving plaats vindt van verantwoordelijkheid en initiatief naar de werkvloer moeten managers een flink stuk controle loslaten. Nu hebben deze leiders een nieuwe vorm van bemoeizucht en betutteling bedacht.  Een leidinggevende kan, ook al heeft hij/zij coachende kwaliteiten, nooit een objectieve coach zijn van zijn personeel!

Kan jij als werkgever van je personeel verwachten dat zij persoonlijke kwesties met jou willen bespreken? Vragen die jij stelt zullen altijd met een stuk wantrouwen benaderd worden. Het is een beladen relatie. Ook met adviseren dien je als baas voorzichtig te zijn. Een advies kan in deze setting nooit als vrijblijvend gevoeld worden.